De Kroniek van Enkhuizen brengt de Enkhuizer geschiedenis opnieuw tot leven

In oktober 1958 publiceerde de Westfriese Industriecommissie een rapport met de titel De Structurele Problemen van Oostelijk - en Midden West-Friesland. Het was een sombere titel van een enigszins somber rapport. De Enkhuizer Courant schreef er een artikel over met de dramatische kop: Quo Vadis West-Friesland? En daaronder: Richtlijnen voor de Toekomst van ons Gewest.

In de Enkhuizer raadsvergadering in juni 1917 werd het rapport van de vruchtbomencommissie besproken. De raadsleden waren vol lof over het werkstuk. B en W dienden, op basis van het rapport, het voorstel in om langs de Vest en de Spijtbroeksburgwal noten- en vruchtbomen te planten. De Boschlaan en de Noorderweg bleven voorlopig zoals ze waren, de oude bomen mochten blijven staan.

Het idee was al in 1907 geopperd, maar pas in 1917 nam de gemeenteraad van Enkhuizen het serieus. Was het niet mogelijk om het gemeentelijk grondbezit beter te benutten? Natuurlijk, hier en daar was een stukje grond verhuurd, maar het rendement kon toch veel hoger? Het idee was om vruchtbomen te planten.

Waarschijnlijk nam de raad het idee nu wel serieus, omdat het oorlog was. Nederland kon gelukkig neutraal blijven, maar de Eerste Wereldoorlog had wel degelijk gevolgen voor het land. De komst van een grote groep Belgische vluchtelingen, in totaal een miljoen mensen, was ook aan de Enkhuizers niet voorbij gegaan. Lange tijd bivakkeerde een groep in het Rijks-betonningsmagazijn op de Bierkade. Later kregen ze ook onderdak in het weeshuis, de pastorie, de diaconie en het St. Nicolaasgesticht.

Voor het lezen van de jaarverslagen van de Gezondheidscommissie in Enkhuizen moet je een beetje sterke maag hebben. Klachten over stank, omdat de buurman tegen de buitenmuur van je huis een (paarde) mestvaalt heeft opgeworpen en het vocht dwars door de muur in je woonkamer trekt. Privaten boven een grachtje met stilstaand water, of boven een slootje dat droog was gevallen.

Op 21 juni 1906 deelde de Gezondheidscommissie aan het gemeentebestuur van Enkhuizen mee dat ze zich zorgen maakte over een mestvaalt. Nu waren daar meer van in de stad, maar deze lag bijna boven de veel gebruikte regenwaterbak van de Westerkerk en vlak achter het zogenaamde Kostenloze Schooltje aan de Westerstraat. Een zeer onhygiënische en ongezonde situatie.

Alsof de duivel er mee speelde: na een kwakkelend begin van de winter begon het in januari te vriezen dat het kraakte. En dat terwijl er een enorm tekort aan kolen was. De gasfabriek kon niet meer fatsoenlijk produceren, het leidde tot luide klachten van huisvrouwen die wanhopig probeerden te koken op het slechte gas dat nog uit de leidingen kwam.

Er werd veel gefeest na de oorlog. Overal in Enkhuizen werden buurtverenigingen opgericht die bevrijdingsfeesten organiseerden. Die verenigingen bleven nog jaren actief. Het enthousiasme om iets te vieren was zo groot dat er zelfs overlegd moest worden wie welk feest organiseerde. Afgesproken werd dat de Oranjevereniging de nationale feestdagen, Julianadag op 30 april en Koninginnedag op 31 augustus, voor zijn rekening zou nemen.

Het bleef na de oorlog zeuren met het gas in de stad en de omgeving. De Enkhuizer gasfabriek was verouderd en door de oorlog was er van onderhoud ook niet veel gekomen. Het was ook moeilijk om aan kolen te komen. De mijnen in Limburg werkten op volle kracht, maar ze konden niet aan de vraag van de industrie, de spoorwegen en de vele huishoudens voldoen. En als er al kolen geleverd werden dan waren ze ook nog eens van slechte kwaliteit.